zaterdag 21 december 2013

Uit de oude doos - Over nonkel sergeant

en zijn liefde voor muziek

Nonkel sergeant moet zowat het stereotiepe voorbeeld zijn van een gefrustreerde rekrutentrainer. Talrijk zijn de jongens die nonkel sergeant tot man maakte. Even talrijk zijn de rechtszaken die jonge rekruten tegen hem aanspanden. Maar nimmer won zo’n groentje van mijn nonkel sergeant, tot meerdere eer en glorie van het vaderland. Dat raakt zomaar niet aan zijn bouwstenen. Het vaderland verzorgt zijn fundamenten zo goed en zo kwaad het maar kan. Al zal het volgens nonkel sergeant nooit meer worden wat het was. In tijden van dienstplicht en Koude Oorlog werd de sergeant nog werkelijk naar waarde geschat. Hij belichaamde de tucht en de eendracht in ons Belgenland.
 De zoon van nonkel sergeant, mijn neef Joris, had een zware ontvoogdingsstrijd te voeren, dat spreekt. Wanneer de vaderfiguur regeert als een dictator, betekent rebellie vaak de enige uitweg voor de andere leden van het gezin. Goed dat neef Joris uit het rebelse hout gesneden was. Op lichamelijk gebied weigerde hij de korte gedrongen vormen van zijn vader aan te nemen. Zijn tengere lichaamsbouw volgde de bloedlijn van zijn moeder, tant’ Francine. Tijdens zijn puberteit nam neef Joris elke poging tot provocatie te baat. Hij dweepte met zware metalgroepen, droeg uitsluitend zwarte kledij en liet zijn haar groeien. Wanneer neef Joris na zijn middelbare studies besloot om naar het conservatorium te gaan, barstte de bom.
 ‘Wat?! Klarinet?! Gij zijt niet goed zeker!’ schreeuwde nonkel sergeant. ‘Klarinet is voor mietjes. Trouwens, heel het conservatorium zit vol sjanetten. Met al dat lang haar dat niet onder een baret kan en al dat gezeik over solsleutels. Den enige sleutel waar ge echt iets mee kunt, dat is nen Engelse. Gij naar ‘t conservatorium? Geen haar op mijne kop dat eraan denkt!’
 Neef Joris zweeg als vermoord. Hij wist dat hij toch zou gaan, met of zonder goedkeuring van zijn pater familias. Ook tant’ Francine zweeg die bewuste dag. De vrouw van nonkel sergeant kende na al die jaren haar plaats wel.
 Niemand weet exact hoe neef Joris het uiteindelijk voor elkaar kreeg. Hij startte zijn opleiding klarinet te Antwerpen. De eerste weken nam nonkel sergeant regelmatig contact op met het secretariaat van de muzikale instelling. Dan dreigde hij de afdeling hout- en koperblazers op te blazen. De dames, die het secretariaat bemanden, lieten de blaffende hond rustig uitrazen aan de lijn. Van die aanslag is nooit iets in huis gekomen.
 Het staat buiten kijf dat neef Joris de beledigingen van zijn vader nooit heeft kunnen verkroppen. Dat maakte dat hij erg belust was op wraak. Op het jaarlijkse familiefeest in januari zou hij zijn vader eens goed voor schut zetten.
 Op zo’n feest worden de nieuwe aanwinsten voorgesteld aan grootvader stamhoofd. Grootvader stamhoofd hield in vroegere jaren alles nauwkeurig bij in zijn stamboomboekje. Na herhaaldelijk schrappen en doorhalen werd de stamboom van zijn geslacht zo onoverzichtelijk, dat hij het niet meer nodig achtte om nieuwe namen te noteren of door te halen. De gevolgen waren niet gering. Zo presteerde hij het een keer om de nieuwe vriendin van neef Frederik met Valerie aan te spreken, terwijl lieve Valerie zich met neef Ward had verloofd.
 Neef Joris had zijn wraak vakkundig uitgedacht. Hij zou een beetje later arriveren op het feest en ook dat beetje later liet flink op zich wachten. Nu houdt de familie niet van wachten. Op dat vlak hanteert ze ook vreemde voorschriften. Alle aanwezigen stellen zich cirkelvormig op en laten een klein gaatje in de gevormde formatie vallen. Via dat gaatje dient de telaatkomer in kwestie de kring te betreden. Dat biedt hem of haar de kans om de ganse familie op twee manieren te begroeten. Hij of zij kan elk familielid één voor één persoonlijk gaan groeten of er zich snel vanaf maken door gewoon ‘dag allemaal’ te roepen en enkele kushandjes te strooien. Die laatste mogelijkheid kan op weinig sympathie rekenen, waardoor de telaatkomer steeds genoodzaakt is heel de kring rond te gaan. Maar dat is nog lang niet het ergste. De speech van grootvader stamhoofd kan pas aanvangen vanaf het ogenblik dat iedereen aanwezig is. En grootvader stamhoofd wordt lichtelijk ambetant wanneer hij zijn speech moet uitstellen. Dan gaat hij zijn zinnen door elkaar haspelen. Tenslotte moet hij ophouden met spreken, omdat zijn stembanden het begeven onder de gigantische druk die hij zichzelf oplegt. Diegenen die zoiets op hun geweten hebben, worden jaren later nog verteerd door knagende schuldgevoelens.
 Met z’n allen hadden we ons reeds in cirkelformatie opgesteld. Nonkel Frans deed een poging de boel wat op te vrolijken, maar niemand had echt zin om kat en muis te spelen. We grapten wat ongemakkelijk de spanning weg die zich aan het verspreiden was. Grootvader stamhoofd begon zichtbaar nerveus te worden. Zo nu en dan zette hij grote ogen op en bewoog zijn neusvleugels op en neer.
 Plots betrad neef Joris de zaal. Met een fijne glimlach om de mond wurmde hij zich door het telaatkomersgaatje, tot in het middelpunt van de belangstelling.
 ‘Dag allemaal!’ riep hij.
 Hij strooide enkele kushandjes en klapte in de handen, terwijl hij met zijn mond tromgeroffel nabootste. Een muzikaal intermezzo dat grootvader stamhoofd best waarderen kon. Met zijn knokige voet tikte hij de maat mee op de vloer. Alle ogen hadden zich ondertussen op de deur gericht. Een oude, papperige vent kwam binnen. Ook deze man wrong zich tot in het midden van de kring. Een bijtende zweetlucht verspreidde zich in de zaal.
 ‘Dat is Freddy,’ zei neef Joris, ‘mijn vaste vriend.’
 Het werd muisstil.
  ‘Ja, pa, ik ben ne flikker,’ vervolgde neef Joris. ‘En ik ben heel gelukkig met Freddy. Wat had ge dan gedacht? Ik speel klarinet, dus ik blaas op alles wat ik in mijn handen krijg. Op dat vlak ben ik van nikske ni vies.’
 Neef Joris greep de hand van nonkel sergeant en schudde overdreven hard. Nonkel sergeant trok zijn hand onmiddellijk terug. Hij was met verstomming geslagen. Na enkele ogenblikken ging de verstomming over in een furieus briesen en tant’ Francine barstte in een hevig snikken uit. De combinatie van briesen en snikken klonk als een harmonieus gecomponeerd muziekstuk, waarin tant’ Francine de tegentijden voor haar rekening nam. Ze kwam toen verrassend muzikaal voor de dag. Even leek nonkel sergeant solo te gaan, maar hij schudde een tactisch manoeuvre uit zijn mouw.
 ‘Francine, stopt met dat bleiren! Dat gaat niks veranderen aan die flikker van die zoon van ons.’
 Als een Pruis klakte hij zijn hielen samen, legde zijn rechterhand op de hartstreek en hief de Brabaçonne aan. Nonkel Frans, die de tekst niet kende, zong luidkeels mee in de tatataa-versie.
 Neef Joris stoorde zich niet aan het vaderlandslievend exces. Beheerst werkte hij de begroetingen in de kring af. Ook Freddy ging mee rond. Erg moedig van die man. Toch doorzetten, ondanks het wat stroeve eerste contact met zijn schoonouders.
 De speech van grootvader stamhoofd was die feestelijke editie vreselijk kort. Zijn stembanden stonden onder vreselijke druk. Hij zei dat hij graag zo snel mogelijk aan tafel wilde en liet een luide boer.
 ‘Goe gezegd!’ riep nonkel Frans en hij zette het feestgedruis in gang: ‘Bikkebikkebik haphaphap!’
 Freddy hebben we daarna nooit meer gezien. Neef Joris vertrouwde me later toe dat Freddy zijn docent muziekgeschiedenis was. Omdat hij vreesde voor een onvoldoende op dat onderdeel en omdat Freddy van lekker eten hield, hadden die twee het op een akkoordje gegooid: een voldoende in ruil voor een Bourgondisch maal in aangenaam gezelschap.
 Op een volgend feestje kwam neef Joris met Veronique aanzetten, een studente trompet met een solide embouchure. Nonkel sergeant was zeer opgetogen over de keuze van zijn verloren zoon. Na de eerste kennismaking blies Veronique vlekkeloos de nationale hymne. Nonkel sergeant salueerde met tranen in de ogen.

zaterdag 14 december 2013

hier adem ik - Gierik & NVT

*

je blijft doofstom
het moorden gadeslaan
het raakt het harde hart niet
verveelt bijna het aangezogen oog

dan sluip je de horizon achterna
en gluiperd als je bent klauw
je woedend zwarte gaten
in de door god verlaten leegte
van een eeuwig firmament

je kreunt en kraakt en huilt
om katers in je bed je lippen
zoeken geen kussen maar woorden
dat hoort nu zo

nu je klaagzang klappertandt
en klinkt als bidden in de kou



het eenzame meisje

ik ken niemand
niemand kent mij
hier adem ik
geen kat merkt mij op

geen hond neemt me
bij de hand mee naar huis
en drukt me in de sofa zijn kussen
op mijn huid geen man komt op z’n zij
tot mij er is alleen beweging (die ene)
er is mijn huid er is

mijn adem en nu
de avond wordt koud
en kouder de nacht

het koudst blijft de hand
die zich vergist


gepubliceerd in winternummer Back after the war van Gierik & NVT 

donderdag 12 december 2013

hier beweegt wat - stadsgedicht Jezuïetenkerk I


de kerk spreekt:

hier woonde niemand
meer geen god geen pater
kardinaal men knielde niet langer
rooms bij elkaar met kelen die gonsden van gezangen

er werd gezwegen als vermoord
en in het donker enkel door de spleten
van mijn dak sijpelde bijna verboden licht

als dit aanhoudt reclameerde ik dit evangelie
van verkrotting tussen zijbeuk schip en koor
sleur ik mezelf barok of niet
tot aan ‘t grootste wijwatervat van ’t stad
en dompel mij voorgoed
met mijn marmer glas en bronzen kruis
in slib en stroom ten onder

geen kat geen hond keek op
het bleef naaldstil in huis en tuin

ik doe het tierde ik en ging
tekeer kokend in mijn mager vet
tempeestte als de beesten en vuurde
een dakpan af (of twee drie vier) naar mijn geburen

geen kat of rat keek naar mij om
de etterbuil in centrum stad
ik bestond niet en zonk weg
nog lager dan bel 20

tot de meest moderne messias kwam
ons wardje met zijn aureool
van vlag en almanak het was
onuitputtelijk lente de hemel
een baldakijn vol blauw en goud
met hier en daar een witgebuikte wolk


de kerk spreekt: vormt het eerste deel van een poëtisch drieluik over het (renovatie)project van het vroegere kerkgebouw. Op de webstek van de Jezuïetenkerk  leest u alle mogelijke info over het project en de renovatie. De komende twee maanden zal ook telkens een volgend deel van het drieluik op deze site gepubliceerd worden.

zondag 1 december 2013

stadsgedicht tegen geplande Ivarem afvaltaks

zakgeld                                                        

ik ben de kak in het eigen nest
de beerput van de drang
tot consumeren tot voor kort
was ik niets waard

ik kom van overal
heb weet van wat er leeft en eet
en hoor het volk nu morren
want u heft een taks op mij?
voor ’t rot van ’t straat komaan
ik ben dat geld niet waard

zal ik mijn stem dan maar verheffen?
mijn giftige reutel van etensrest
en bakpapier ik de etterbuil
van wattenstaaf en koffiegruis ik zeg u:

ga zo door en zelfs ik raak niet
meer van de straat als het moet
bezet ik elke stoep meermaals per week

voorgoed


Om de petitie te tekenen, klik op afvaltaks.